یکی از آداب مرسوم در ایام نوروز پهن کردن سفره هفتسین و اطعام میباشد که آیات و روایت نیز این کار را پسندیده دانسته و تأیید مینمایند؛ البته متأسفانه امروزه این سنت نیکو به حاشیه کشیده شده و دچار رفتارهای نادرست مانند تشریفات، فخرفروشی و غیره شده است، درحالیکه اطعام از روی اخلاص دارای ارزش و لایق ستایش میباشد.
خداوند متعال در سوره انسان میفرماید:«إِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُريدُ مِنْكُمْ جَزاءً وَ لا شُكُوراً[1]» (این نعمات و درجات بهشتی لایق افرادی است که میگویند:) ما شما را به خاطر خدا اطعام مىكنيم و هيچ پاداش و سپاسى از شما نمىخواهيم!
علامه طباطبایی در توضیح کلمه وجه الله که در متن آیه آمده است، مینویسد: «عمل انسان به اين انگيزه از انسان سر بزند كه باعث رضاى اوست، و او محبوب ما و رضايتش منظور ما است[2]».
یعنی اطعام و کلاً همهکارهای خیر زمانی نیکو و پسندیدهاند که هدف از انجام آنها جلب رضایت الهی باشد نه فخرفروشی و ... .
بر سر بیشتر سفرههای ایرانی حتماً آب هست و حتی مانند نان جزو چیدمان اصلی سفره به حساب میآید
درحالیکه در احادیث مختلفی از خوردن آب بعد از غذا نهی شده است امام رضا (علیهالسلام) میفرماید: «کسی که می خواهد از معده اشت آزار نبیند روی غذا آب نخورد تا از غذا فارغ شود و هر کس چنین کند بدنش مرطوب(سرد مزاج) و معده اش ناتوان شود و رگ ها نیرو غذا را دریافت نکنند[1]».
امروزه پزشکان نیز از خوردن آب قبل و بعد از غذا نهی میکنند .
البته این نهیها مربوط به آب است که سالمترین و گواراترین نوشیدنی به حساب میآید و وضع در نوشیدنیهای دیگر به مراتب بدتر و نهی آنها شدیدتر میباشد.
در ایام نوروز بیشتر صلهرحم و عید دیدنیها به صرف ناهار یا شام هست و از آنجایی که ما ایرانیان بسیار مهماندوست هستیم سعی میکنیم از مهمان به بهترین وجه پذیرایی کنیم و خوشمزهترین غذاها را برایشان آماده نماییم.
حال، به دلیل پشت سر هم بودن این مهمانیها بسیار اهمیت دارد که خود را کنترل کنیم و از پر خوری پرهیز نماییم تا خدای نکرده دچار بیماری و ... نشویم.
حضرت علی (علیهالسلام) در توصیه به فرزند خود امام حسن مجتبی (علیهالسلام) میفرماید: میخواهی چهار چیز به تو بیاموزم تا از زحمت درمان بینیاز گردی؟ عرض کرد: آری.
فرمودند: بر سر سفره منشین مگر آنگاه که گرسنهای و از کنار سفره بر نخیز مگر وقتی که هنوز اشتها داری و جویدن غذا را به نیکی انجام ده، و پیش از خوابیدن به دستشویی برو . هر گاه اینها را رعایت کردی از درمان بینیاز میشوی[1].